Soms gaat het ook mis

Soms gaan culturele projecten gewoon mis. Zoals het Nationaal Historisch Museum (NHM), dat maar drie turbulente jaren leefde. Al lang wilde ik weten wat de betrokkenen zelf erover zeggen. En die kans kreeg ik: tijdens Komjeook-“Fail” vertelden betrokkenen over diverse mislukte culturele projecten zoals het NHM. Boeiend natuurlijk, zeker als je vak ‘veranderen’ is.

De verhalen van de zeven sprekers waren erg wisselend, soms boeiend, soms persoonlijk, soms ook grappig. Vooral twee sprekers maakten veel indruk op mij: Eric Schilp van het NHM trapte af met een heel open en zelfkritisch verhaal, zoals ik het van hem niet verwacht had. Hij vertelde onder andere hoe hij steeds ijdeler werd toen hij zo vaak in de media verscheen, en hoe hij pas na verloop van tijd erachter kwam dat deze ijdelheid hem en het project alleen maar schaadde. Ik kan me heel goed voorstellen dat dit gebeurt. Maar voor 200 man erover vertellen? Chapeau!

Ook Robin Lemmers van MuzyQ vond ik erg sterk. De lastige geschiedenis van dit Amsterdamse project kent inmiddels iedereen. Hij voegde zijn eigen inzichten eraan toe, onder andere over de tunnelvisie waarin hij terechtkwam. Een herkenbare valkuil: je hebt je doel zo duidelijk voor ogen, dat je vergeet om links en rechts te kijken en te luisteren.

Mij viel vooral een ding op: je kunt uit elk van deze projecten in grote lijnen dezelfde lessen trekken. Of het nou gaat om het NHM, MuzyQ, de lastige bouwgeschiedenis van het DelaMar Theater, of de afgezegde Manifesta in 2006.

Voorwaarde voor succes is een duidelijk doel, een visie. Maar vergeet nooit dat je met alle betrokkenen, je buren, je critici, wellicht de politiek moet praten en ook echt naar ze moet luisteren. Draagvlak creëren heet zoiets, en het is essentieel, zo blijkt weer eens. Vergeet ook de zakelijke kant van je project niet, het is een absolute voorwaarde om dat goed op orde te hebben. En voorkom tunnelvisie: zorg ervoor dat je kritische mensen om je heen hebt die je waarschuwen als je de mist in loopt. Blijf altijd kritisch, ook en vooral naar jezelf toe.

En, zo zeggen alle sprekers eensgezind: als het in je onderbuik niet goed voelt, is dat een teken dat je serieus moet nemen. Luister ernaar, en doe er iets mee.